Παιδιά και οθόνες
Δούμανη Φωτεινή εκπαιδευτικός kidsnewslatter@gmail.com
Τα παιδιά από μικρή ηλικία πλέον ξέρουν να χρησιμοποιούν το τάμπλετ ή το κινητό των γονιών τους, ενώ δεν αργεί ο καιρός -εκεί γύρω στα οχτώ τους- που τα μισά παιδιά θα αποκτήσουν το δικό τους – ολόδικό τους τάμπλετ.
Ομολογουμένως, στη σημερινή εποχή τα ψηφιακά μέσα κυριαρχούν παντού. Στο σπίτι ,στο αυτοκίνητο ακόμα και όταν είμαστε έξω μας επιτρέπεται να χρησιμοποιούμε ψηφιακές συσκευές. Πόσο όμως, τα ψηφιακά αυτά μέσα επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό και κυρίως τον παιδικό εγκέφαλο;
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι οθόνες (τάμπλετ, κινητό, τηλεόραση) έχουν ποικίλες επιπτώσεις στις γνωστικές λειτουργίες παιδιών μικρής ηλικίας. Τα μικρά παιδιά που ασχολούνται καθημερινά με τα ψηφιακά μέσα μειώνουν σημαντικά τον χρόνο εκείνο κατά τον οποίο εξερευνούν το περιβάλλον. Τα τάμπλετ, τα κινητά, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι πολύ ενδιαφέροντα για τα παιδιά και αποτελούν πόλο έλξης. Όμως η ενασχόληση με αυτά τα μέσα απομακρύνει τα παιδιά από το να ασχοληθούν με μη ψηφιακές δραστηριότητες όπως είναι τα παραδοσιακά παιχνίδια με σκοπό να αυξήσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Αυτό φαντάζει λογικό από την άποψη ότι οι ενασχολήσεις αυτές στα μάτια των παιδιών που έχουν εξοικειωθεί με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν είναι τόσο διασκεδαστικές ή ελκυστικές όσο τα έντονα χρώματα, οι ήχοι και οι γρήγορες εναλλαγές των οθονών.
Η ώρα που περνάει το παιδί μπροστά από τη τηλεόραση συνδέεται με μείωση της γνωστικής απόδοσης, της συγκέντρωσης ή άλλων αναπτυξιακών χαρακτηριστικών. Ακόμα, η λειτουργία της τηλεόρασης στο σπίτι συνεπάγεται μειωμένη επικοινωνία μεταξύ των ίδιων των μελών μιας οικογένειας. Αυτό σε καθημερινή βάση μειώνει τις ευκαιρίες αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας του παιδιού όπως επίσης και τη δυνατότητα πρόσβασης σε ερεθίσματα που προάγουν την καλλιέργεια της σκέψης και της φαντασίας. Όταν η τηλεόραση είναι σε λειτουργία στον χώρο, το παιδί παίζει λιγότερο και η συγκέντρωσή του διασπάται για μικρό χρονικό διάστημα μεν, αλλά επαναλαμβανόμενα. Ακόμα και ο ύπνος επηρεάζεται από την έκθεση του παιδιού στη τηλεόραση, ειδικότερα αν το παιδί έχει παρακολουθήσει τηλεόραση λίγη ώρα πριν τον ύπνο. Παρόμοιο αντίκτυπο στον ύπνο παρατηρείται όταν το παιδί χρησιμοποιεί κινητό ή τάμπλετ.
Αξίζει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι η χρήση κινητού τηλεφώνου, τάμπλετ ή άλλων χειροκίνητων ψηφιακών μέσων (ηλεκτρονικά παιχνίδια) από το παιδί μικρής ηλικίας (από 18 μηνών) για μεγάλα χρονικά διαστήματα συνδέεται αρνητικά με την καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη.
Η ενασχόληση των παιδιών με τα ψηφιακά μέσα είναι κάτι που κανείς δε μπορεί να αποφύγει. Ωστόσο, η επαφή των παιδιών με τα μέσα αυτά πρέπει να γίνει με γνώμονα το μέτρο και την ελεγχόμενη χρήση. Το παραδοσιακό παιχνίδι και οι δραστηριότητες ενός παιδιού πρέπει να υπερισχύσουν σε σχέση με την ενασχόληση με τις ψηφιακές δραστηριότητες.